Akne, cildinizdeki gözeneklerin tıkandığı yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Gözenek tıkanıklıkları siyah nokta, beyaz nokta ve diğer sivilce türlerini üretir. Sivilceler cildinizde irin dolu, bazen ağrılı şişliklerdir.
Akne için kullanılan tıbbi terim Akne Vulgaris‘tir.
Akne türleri nelerdir?
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli akne türleri vardır:
Mantar aknesi (pityrosporum folikülit): Mantar aknesi, saç köklerinizde maya biriktiğinde ortaya çıkar. Bunlar kaşıntılı ve iltihaplı olabilir.
Kistik akne: Kistik akne derin, irin dolu sivilce ve nodüllere neden olur. Bunlar yara izlerine neden olabilir.
Hormonal akne: Hormonal akne, gözeneklerini tıkayan aşırı sebum üretimine sahip yetişkinleri etkiler.
Nodüler akne: Nodüler akne, cildinizin yüzeyinde sivilcelere ve cildinizin altında hassas, nodüler topaklara neden olan şiddetli bir akne şeklidir.
Tüm bu akne türleri özgüveninizi etkileyebilir ve hem kistik hem de nodüler akne yara izi şeklinde kalıcı cilt hasarına yol açabilir. Sizin için en iyi tedavi seçeneklerini belirleyebilmeleri için erkenden bir sağlık uzmanından yardım almak en iyisidir.
Akne kimleri etkiler?
Akne genellikle herkesi yaşamının bir döneminde etkiler. En çok hormonal değişiklikler geçiren gençler ve genç yetişkinler arasında yaygındır, ancak akne yetişkinlik döneminde de ortaya çıkabilir. Yetişkin aknesi kadınlar ve doğumda kadın olarak atanan kişiler (AFAB) arasında daha yaygındır. Ailenizde akne geçmişi varsa (genetik) akne geliştirme riskiniz daha yüksek olabilir.
Akne ne kadar yaygındır?
Akneniz varsa, yalnız olmadığınızı bilin. Akne, insanların yaşadığı en yaygın cilt rahatsızlığıdır. Yaşları 11 ila 30 arasında değişen kişilerin tahminen %80’inde en azından hafif düzeyde akne vardır.
Vücudumun neresinde sivilce çıkar?
Sivilcenizin olabileceği en yaygın yerler şunlardır:
Yüz.
Alın.
Göğüs.
Omuzlar.
Sırtın üst kısmı.
Yağ bezleri vücudunuzun her yerinde bulunur. Aknenin yaygın olduğu yerler yağ bezlerinin en çok bulunduğu yerlerdir.
Belirtiler ve Nedenler
Akne belirtileri nelerdir?
Cildinizdeki akne belirtileri şunları içerir:
Sivilceler (püstüller): İçi irin dolu şişlikler (papüller).
Papüller: Küçük, renksiz yumrular, genellikle kırmızıdan mora veya doğal cilt tonunuzdan daha koyu.
Siyah noktalar: Üst kısmı siyah olan tıkanmış gözenekler.
Beyaz noktalar: Üst kısmı beyaz olan tıkanmış gözenekler.
Nodüller: Cildinizin altında ağrılı olan büyük yumrular.
Kistler: Cildinizin altında ağrılı sıvı dolu (irin) topaklar.
Akne hafif olabilir ve ara sıra birkaç sivilceye neden olabilir veya orta derecede olabilir ve iltihaplı papüllere neden olabilir. Şiddetli akne nodüllere ve kistlere neden olur.
Akneye ne sebep olur?
Tıkanmış saç folikülleri veya gözenekler akneye neden olur. Saç folikülleriniz, saçınızın bir telini tutan küçük tüplerdir. Saç köklerinize boşalan birkaç bez vardır. Saç folikülünüzün içinde çok fazla madde olduğunda, bir tıkanıklık meydana gelir. Gözenekleriniz şunlarla tıkanabilir:
Sebum: Cildiniz için koruyucu bir bariyer sağlayan yağlı bir madde.
Bakteriler: Cildinizde doğal olarak az miktarda bakteri yaşar. Çok fazla bakteri varsa, gözeneklerinizi tıkayabilir.
Ölü deri hücreleri: Cilt hücreleriniz, daha fazla hücrenin büyümesine yer açmak için sık sık dökülür. Cildiniz ölü deri hücrelerini serbest bıraktığında, bunlar saç köklerinize sıkışabilir.
Gözenekleriniz tıkandığında, maddeler saç folikülünüzü tıkayarak bir sivilce oluşturur. Bu, ağrı ve şişlik olarak hissettiğiniz iltihaplanmayı tetikler. Enflamasyonu, sivilce etrafındaki kızarıklık gibi cilt renk değişikliği yoluyla da görebilirsiniz.
Akne tetikleyicileri
Çevrenizdeki bazı şeyler akneye katkıda bulunur veya bir akne patlamasını daha da kötüleştirebilir:
– Şapka ve spor kaskları gibi dar giysiler ve başlıklar giymek.
– Hava kirliliği ve belirli hava koşulları, özellikle de yüksek nem.
– Ağır losyonlar ve kremler gibi yağlı veya gresli kişisel bakım ürünleri kullanmak veya kızartma yağı bulunan bir restoranda çalışmak gibi rutin olarak gresle temas ettiğiniz bir alanda çalışmak.
– Kortizol hormonunu artıran stres.
Bir ilacın yan etkisi.
Sivilcelerinizi karıştırmak.
– Akneye neden olan yiyecekler
Bazı çalışmalar belirli gıdaları ve diyetleri akne ile ilişkilendirmektedir:
– Yağsız süt.
– Peynir altı suyu proteini.
– Şeker oranı yüksek diyetler.
– Yüksek şekerli diyetler akne salgınlarına yol açabilirken, çikolata doğrudan akne ile bağlantılı değildir.
Akne riskinizi azaltmak için, bol miktarda taze meyve ve sebze, özellikle de iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olan C vitamini ve beta-karoten açısından zengin olan dengeli, besleyici bir diyet yemeyi tercih edin.
– Hormonlar ve akne
Akne büyük ölçüde androjen hormonları (testosteron) tarafından yönlendirilen hormonal bir durumdur. Bu durum tipik olarak ergenlik ve genç yetişkinlik yıllarında aktif hale gelir. Hormon aktivitesinin bir sonucu olarak regl döneminizde de akne oluşumunu fark edebilirsiniz. Bu hormona karşı hassasiyet – cildinizdeki yüzey bakterileri ve vücudunuzun salgı bezlerinden salınan maddelerle birleştiğinde akneye neden olabilir.